Bipolar bozukluk, ruh halindeki uç değişimlerle tanımlanır: zaman zaman yükselmiş bir enerji ve özgüven hissi (mani ya da hipomani), zaman zaman da yoğun çökkünlük ve yavaşlama (depresyon). Ancak bu uçlar arasında gidip gelen yaşantı, sadece biyolojik temelli bir duygu durumu bozukluğu değil; aynı zamanda kişinin iç dünyasında yaşanan karmaşık dinamiklerin dışavurumu olabilir.
Psikodinamik psikoterapi, bu değişimlerin yalnızca semptom düzeyinde değil, bireyin bilinçdışı çatışmaları, savunma mekanizmaları ve geçmiş yaşantıları ile de ilişkili olabileceğini vurgular.
Bipolar Bozukluğun Psikodinamik Temelleri
Psikodinamik kuram, bipolar bozukluğu duygusal regülasyon güçlüğünün derinlemesine bir ifadesi olarak görür. Bu kurama göre:
- Uçlar Arasında İçsel Savaş
Manik dönemler, bireyin içsel boşluk, çaresizlik veya değersizlik duygularıyla başa çıkmak için geliştirdiği savunmacı bir yükselme olabilir. Bu durumlar kişinin kendi kırılganlıklarını inkâr etmesine ve onları aşırı üretkenlik, neşelilik ya da büyüklük düşünceleriyle maskelenmesine neden olabilir. - Depresyon: Yüzleşilmeyen Kayıpların Yankısı
Depresif dönemler ise çoğu zaman çözümlenmemiş yaslar, geçmişte yaşanmış reddedilme ya da terk edilme deneyimlerinin bugündeki duygusal izleridir. Kişi, içsel olarak kaybettiği şeylerin yasını tutamadan, bu duyguları kendi benliğine yönelterek değersizlik hissine kapılır. - Savunma Mekanizmaları: Maninin Kalkanı
Bipolar bireyler, yoğun içsel acıya karşı maniyi bir savunma olarak kullanabilirler. Abartılı neşe, uyku ihtiyacının azalması ya da gerçek dışı özgüven, aslında içeride bastırılan kırılganlık, korku ya da yalnızlığın bir dışavurumudur.
Manik bir hastanın kendini tarifi: kendimi sürekli dönen bir topaç gibi hissediyorum. Acı verici duygulara yakalanmamak için sürekli hareket etme ihtiyacı duyduğunun çok farkındaydı.
Psikodinamik Psikoterapi Bipolar Bozukluğa Nasıl Yaklaşır?
Psikodinamik terapide amaç, bireyin semptomlarının ötesine geçerek bu duygusal iniş çıkışların ne anlama geldiğini anlamaktır. Terapötik süreçte şu alanlara odaklanılır:
- Geçmiş İlişkilerin İzleri: Özellikle erken çocukluk ilişkilerinde yaşanan güvensizlik, terk edilme ya da idealize edilen figürlerle yaşanan hayal kırıklıkları, bugün yaşanan duygusal dalgalanmaların temelini oluşturabilir.
- İçsel Nesne İlişkileri: Birey, dış dünyadaki ilişki örüntülerini içselleştirerek kendilik yapısını oluşturur. Bu yapının çatışmalı ya da bölünmüş olması, ruhsal dengede zorlanmalara neden olabilir.
- Kendilik Algısının Onarılması: Terapide bireyin, yalnızca “yukarıda” ya da “aşağıda” değil, kendi duygularıyla temas kurabileceği orta bir zemine ulaşması hedeflenir.
- Terapötik İlişkiyle Güvenli Alan: Bipolar bireyler, duygusal yoğunluklarını ifade edecek alanlar bulmakta zorlanabilir. Terapi, bu duyguların yargılanmadan, bastırılmadan ortaya çıkmasına olanak tanır.
Tüm Ruh Halleri Bir Mesaj Taşır
Bipolar bozukluk, bir dengesizlik değil; denge arayışının çarpıcı bir biçimde ortaya çıkışıdır. Kişi, iç dünyasında bastırılmış ya da reddedilmiş parçalarıyla barışmak için kimi zaman yükselir, kimi zaman çöker.
Psikodinamik psikoterapi, bu döngüleri anlamlandırmaya, bireyin duygusal tarihini keşfetmesine ve bu tarih üzerindeki yükleri hafifletmesine olanak tanır.
Sonuç: Uçlar Arasında Denge Mümkün
Bipolar bozuklukla yaşamak zorlayıcı olabilir; ancak bu iniş çıkışlar yalnızca bir hastalık değil, aynı zamanda içsel bir çağrıdır. Bu çağrıyı duymak, anlamak ve birlikte çözüm üretmek mümkündür.
Eğer siz de zaman zaman kendinizi uçlarda yaşıyor, duygularınızı kontrol etmekte zorlanıyor ya da kendinizi tanımakta güçlük çekiyorsanız; bu süreci birlikte anlamlandırabiliriz.
